Με πάνω από 25 δις ευρώ ετήσια τρέχει το ταμειακό έλλειμμα του κράτους

Του Δημήτρη Καζάκη

Μπορεί όλα τα διεθνή επιτελεία να θεωρούν ότι το 2017 η οικονομία της ευρωζώνης θα παρουσιάσει στασιμότητα, ή έστω μια πολύ μικρή εικονική άνοδο, αλλά εμείς εδώ – η Ελλάδα δηλαδή – θα αποτελέσει ένα νέο “οικονομικό θαύμα”. Η κυβέρνηση και οι κλακαδόροι των δανειστών υποστηρίζουν ότι του χρόνου, το 2017, η ελληνική οικονομία θα έχει άνοδο πάνω από 2,8%. Είναι σαν το γνωστό λαϊκό επιμύθιο, πετάει ο γάιδαρος; Πετάει, πετάει! Αλλά του χρόνου!

Αυτό όμως για το οποίο ουδείς μιλά είναι το γεγονός ότι είναι πρακτικά αδύνατο να ισορροπήσουν τα οικονομικά του κράτους – πόσο μάλλον να υπάρξει πρωτογενές πλεόνασμα στον κρατικό προϋπολογισμό – όσο καταρρέει εισοδηματικά το μέσο νοικοκυριό στην Ελλάδα. Πρόκειται απλά για ένα σισύφειο κυνηγητό, που οδηγεί με μαθηματική βεβαιότητα στην απόλυτη καταστροφή. Μια καταστροφή χωρίς ανάλογό της στην ελληνική ιστορία.

Έτσι οι συντάκτες του κρατικού προϋπολογισμού επιχειρούν κατά σύστημα να κρύψουν το γεγονός ότι το κράτος τρέχει με ένα διαρκώς διογκούμενο ταμειακό έλλειμμα. Το έλλειμμα αυτό προέρχεται από το γεγονός της αδυναμίας είσπραξης των κρατικών εσόδων – λόγω πρώτα και κύρια της διογκούμενης αδυναμίας των νοικοκυριών και της οικονομίας – από τη μια και από την άλλη στις απαιτήσεις εξυπηρέτησης πρώτα και κύρια των δανειστών.

Το ταμειακό έλλειμμα αυτό καλύπτεται από την αρχή των μνημονίων με βραχυχρόνιο δανεισμό του κράτους. Κάθε χρόνο μετά το 2010 ο βραχυχρόνιος δανεισμός αυξανόταν προκειμένου να χρηματοδοτηθεί το ταμειακό έλλειμμα. Έως το 2014 ο βραχυχρόνιος αυτός δανεισμός αφορούσε στην έκδοση εντόκων γραμματίων του ελληνικού δημοσίου (ΕΓΕΔ).

Το 2011 έφτασε η αναχρηματοδότηση του βραχυχρόνιου δανεισμού στο ύψος των 33,4 δις ευρώ. Ο βραχυχρόνιος δανεισμός αυτός κάλυψε ένα ταμειακό έλλειμμα κοντά στα 12 δις ευρώ ετήσια. Το 2012 η αναχρηματοδότηση του βραχυχρόνιου δανεισμού έφτασε πάνω από 47 δις ευρώ, για να καλύψει ένα ταμειακό έλλειμμα ύψους άνω των 16 δις ευρώ. Το 2013 έπεσε ο βραχυχρόνιος δανεισμός στα 44,7 δις ευρώ για να χρηματοδοτηθεί ένα ταμειακό έλλειμμα της τάξης των 15 δις ευρώ ετήσια. Η πτώση αυτή ήταν προσωρινή κι οφειλόταν πρωτίστως στην εικονική μείωση των δανειακών υποχρεώσεων λόγω του “κουρέματος” του δημόσιου χρέους το 2012 με PSI.

To 2014 όμως οι ταμειακές ανάγκες εκτοξεύθηκαν κι έτσι η τότε κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ αντιμετώπισε ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα χρηματοδότησης του ταμειακού ελλείμματος. Ο βραχυχρόνιος δανεισμός με ΕΓΕΔ δεν επαρκούσε πλέον. Κι έτσι επιχείρησε να ανοιχτεί στις αγορές με εκδόσεις 3τών και 5ετών ομολόγων. Το πείραμα απέτυχε κι έτσι – με εντολή των δανειστών – εφάρμοσε μια νέα μέθοδο βραχυχρόνιου δανεισμού, το REPOS. Πρόκειται για την αρπαγή των ταμειακών διαθεσίμων του δημοσίου έναντι μιας υποσχετικής χωρίς αντίκρισμα στην αγορά. Ένα είδος IOU.

Στην Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού 2015 (σ. 178) σημειωνόταν ότι η χρηματοδότηση με 3μηνα και 6μηνα ΕΓΕΔ αφορούσε στην κάλυψη ενός υπολοίπου σε ετήσια βάση για το 2014 της τάξης των 15 δις ευρώ. Ομοίως το υφιστάμενο υπόλοιπο της χρηματοδότησης με repos δεν ξεπερνούσε τα 5 δις ευρώ το 2014.

Με άλλα λόγια το ταμειακό έλλειμμα για το 2014 το εκτιμούσε ο Προϋπολογισμός του Χαρδούβελη τουλάχιστον σε 20 δις ευρώ ετήσια. Πού οφείλεται αυτή η εκτίναξη; Στο περίφημο success story των Σαμαροβενιζέλων. Είναι ο τρόπος που σκέφτηκαν οι κυβερνώντες της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ τότε για να παραμυθιάσουν το λαό ότι “βγαίνουμε από τα μνημόνια”.

Για να χρηματοδοτηθεί αυτό το ταμειακό έλλειμμα του 2014 χρειάστηκαν ΕΓΕΔ αξίας 40,6 δις ευρώ και “βραχυπρόθεσμοι τίτλοι εξωτερικού-βραχυπρόθεσμες ταμειακές διευκολύνσεις” (eurocommercial paper & repos) αξίας 79,4 δις ευρώ. Σύνολο βραχυχρόνιου δανεισμού για το 2014, 120 δις ευρώ. Πρωτοφανές για τα δημοσιονομικά χρονικά του ελληνικού κράτους.

Τελικά, η εκτίμηση αυτή έπεσε έξω. Το συνολικό υπόλοιπο του ταμειακού ελλείμματος που θα έπρεπε να καλυφθεί με όλες τις μορφές βραχυχρόνιου δανεισμού ανήλθε άνω των 23 δις ευρώ για το 2014. Ενώ η αναχρηματοδότηση του βραχυχρόνιου έφτασε στα 40,6 ΕΓΕΔ και 88,5 repos, σύνολο 129,1 δις ευρώ. Να γιατί η κυβέρνηση του success story φρόντισε να κάνει εκλογές εκτάκτως με πρόφαση την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, προκειμένου να αναλάβει το λεγόμενο αντιμνημονιακό δίδυμο ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι το νέο δίδυμο δικαίωσε το προηγούμενο του success story και με το παραπάνω. Σύμφωνα με την ετήσια ενημερωτική έκδοση του ΥΠΟ για το Δημόσιο Χρέος, 2015, το μεταφερόμενο υπόλοιπο του ταμειακού ελλείμματος του κράτους εκτινάχθηκε ακόμη περισσότερο. Το υπόλοιπο που χρηματοδοτήθηκε με ΕΓΕΔ ανέβηκε στα 14,9 δις ευρώ, ενώ το υπόλοιπο που χρηματοδοτείται με repos ανήλθε στα 10 δις ευρώ. Κι έτσι το μεταφερόμενο ετήσιο ταμειακό έλλειμμα του κράτους εκτοξεύθηκε το 2015 σχεδόν στα 25 δις ευρώ.

Για να καλυφθεί το ταμειακό έλλειμμα του 2015 χρειάστηκαν ΕΓΕΔ συνολικής αξίας 40,6 δις ευρώ, ενώ τα eurocommercial & repos ξεπέρασαν τα 700 δις ευρώ! Ιστορικό ρεκόρ όχι μόνο Ελλάδας, αλλά Ευρώπης.

Πόσο διαμορφώθηκε το ταμειακό έλλειμμα μέσα στο 2016; Σύμφωνα με το προσχέδιο του Προϋπολογισμού του κ. Τσακαλώτου, το υπόλοιπο που καλύφθηκε μέσα στο 2016 με ΕΓΕΔ είναι της τάξης των 12 δις ευρώ. Ενώ το υπόλοιπο που καλύφθηκε με repos ανέρχεται επίσης γύρω στα 12 δις ευρώ. Σύνολο 24 δις ευρώ ετήσιο ταμειακό έλλειμμα. Η αλήθεια θα δείτε ότι είναι πολύ χειρότερη από τις προσωρινές εκτιμήσεις του Τσακαλώτου. Θα δείτε ότι το ταμειακό έλλειμμα θα ξεπεράσει τα 25 δις ευρώ το 2016.

Ποιός δανείζει το κράτος με το βραχυχρόνιο δανεισμό; Τα ΕΓΕΔ η εκάστοτε κυβέρνηση τα ανακυκλώνει δια των τραπεζών, γι’ αυτό και η πρεμούρα να τις ανακεφαλαιοποιεί με τον σκανδαλώδη τρόπο που το κάνει και να φορτώνει τις ζημιές και τις ρεμούλες των τραπεζιτών στον φορολογούμενο. Επίσης οι κυβερνήσεις έχει βάλει τους ασφαλιστικούς φορείς να “γυρίζουν” 5-6 δις ευρώ έντοκα γραμμάτια, για να μπορεί να λέει κατόπιν στους ασφαλισμένους ότι δεν υπάρχουν χρήματα.

Τέλος οι βραχυπρόθεσμες ταμειακές διευκολύνσεις με eurocommercial paper & repos γίνονται με την αρπαγή των διαθεσίμων από τα ταμεία των νοσοκομείων, των πανεπιστημίων και γενικά των νομικών προσώπων υπό τον έλεγχο της κυβέρνησης. Η εκτίναξη του ταμειακού ελλείμματος, αλλά και του βραχυχρόνιου δανεισμού συνιστά έναν από τους πιο χαρακτηριστικούς δείκτες απόλυτης χρεοκοπίας του κράτους, που προδικάζει τη συνέχιση της ίδιας καταστροφικής πολιτικής. Όσο βεβαίως δεν γινόμαστε εμείς λαός και δεν απαλλάσσουμε τη χώρα μας από το καθεστώς κατοχής των δανειστών και εγχώριων εντολοδόχων τους.

Ο Δημήτρης Καζάκης είναι Γενικός Γραμματέας του Ε.ΠΑ.Μ.

Δημοσιεύτηκε στο kontranews, 23/10/2016